Stop sloopplannen
Gabriël Metsustraat 2-6
Klik hier als U de petitie wilt steunen
De monumentale panden Gabriël Metsustraat 2, 4 en 6 dreigen te worden gesloopt. Wij als buurtbewoners en Amsterdammers komen daartegen in het geweer en roepen de gemeentelijke en landelijke overheid op om deze aanslag op Amsterdams historisch erfgoed af te wenden. Het gaat niet alleen om architectonisch erfgoed dat verloren dreigt te gaan, maar ook in cultureel en historisch perspectief is dit een aantasting van oorlogserfgoed. Het is immers de plek waar Etty Hillesum haar beroemde oorlogsdagboeken heeft geschreven in de kleine voorkamer op de tweede verdieping van huisnummer 6 met uitzicht op het toen door Duitse bezetters bezette Museumplein. Wat hier dreigt te gebeuren doet ons op wrange wijze denken aan wat zij juli 1942 in haar dagboek schreef: “Van alle kanten sluipt onze vernietiging naderbij”.
Moet nu ook de herinnering daaraan worden vernietigd?
Etty Hillesum woonde van 1937 tot 5 juni 1943 op Gabriël Metsustraat 6. Haar dagboeken zijn, evenals Het Achterhuis van Anne Frank, indringende ‘documents humains’ en kunnen worden beschouwd als mijlpalen in de literatuur. Ze zijn door de oorlogsomstandigheden zeer plaatsgebonden en daardoor is deze locatie onlosmakelijk van de daaraan verbonden tragiek. Dit alleen al maakt Gabriël Metsustraat 6 tot een (oorlogs)monument: een belangrijk ‘lieu de mémoire’. Helaas doet Nederland, in tegenstelling tot Frankrijk en België, nauwelijks iets om dit soort herinneringsplekken te beschermen als onderdeel van onze (culturele) geschiedenis.
Maar het is nog erger. De dreigende sloop is ook een aanslag op de bijzondere architectuur van het Museumkwartier. De Amsterdamse gemeentearchitect Adriaan Willem Weissman (1858 -1923) en ingenieur P.H. van Niftrik (1867-1941), zoon van de bekende stadsplanoloog J.G. van Niftrik, ontwierpen en bouwden deze panden in 1900. Weissman is ook de architect van het Stedelijk Museum dat in 1895 werd geopend. Zijn werk aan de Metsustraat maakt alleen daarom al aanspraak op een hogere waardering in de Atlas van de 19e-eeuwse ring. Dat is ook het standpunt van architectuurhistoricus Wouter van Elburg van de Universiteit van Amsterdam, die ook de Erfgoedvereniging Heemschut vertegenwoordigt. Hij begrijpt niet waarom aan het Stedelijk Museum orde 1 (monumentale status) is toegekend terwijl de panden Gabriël Metsustraat 2-6 worden gewaardeerd als van de een na laatste orde 3. Hij betreurt het dat Hillesum’s woning nooit de monumentenstatus heeft gekregen.
Bovendien vormt het Museumplein met z’n omgeving een van de architectonisch rijkste buurten uit de 19e en 20ste eeuw van Amsterdam. Behalve deze panden bevindt zich daar fraaie, 19e eeuwse Jugendstil architectuur: in de Paulus Potterstraat langs het plein, in de Jan Luijkenstraat en in de dwarsstraten die de verbinding met het plein vormen. Aan de overzijde van het plein bouwde Cuypers, architect van het Rijksmuseum, villa’s in de Johannes Vermeerstraat, op wiens stijl door andere architecten is ‘voortgebouwd’. Ook in de Gabriël Metsustraat is een bijzondere reeks stijlen vertegenwoordigd, te beginnen met de ‘Etty Hillesum’ panden met bijzondere, voor de tijd karakteristieke ornamenten. Verderop in de straat is het fraai gerestaureerde RCO house gevestigd, waarin de stijl van Berlage, de oorspronkelijke architect van het gebouw, goed is bewaard gebleven. Dan volgt het monumentale appartementengebouw van Amsterdamse School-architect De Klerk. Elementen van de Amsterdamse School zijn ook te vinden in de andere ontwerpen van de huizen aan deze straat. Op de hoek van de Johannes Vermeerstraat en de Ruysdaelstraat staat de Oud-Katholieke kerk, een ontwerp van een navolger van Berlage. Daarnaast bevindt zich een fraai woningencomplex van een andere Amsterdamse School-architect, onderdeel van een stroming die verder naar het zuidoosten tot aan de Amstel en richting het Amsterdam Zuid plan van Berlage sterk vertegenwoordigd is.
Klik hier als U de petitie wilt steunen
Wij hechten er aan dat met het erfgoed in onze buurt zorgvuldig wordt omgegaan en hopen dat Stadsdeel Zuid, Gemeente Amsterdam als ook de Minister van OCW alles wat in hun vermogen is in stelling zullen brengen tegen de onomkeerbare effecten van deze dreigende aanslag op ons nationaal en gemeentelijk erfgoed.